Ulica Krakowskie Przedmieście w drugiej dekadze XX wieku. Omawianego budynku nie widać ze względu na spłaszczenie perspektywy. Źródło: Internet
Ulica Krakowskie Przedmieście w drugiej dekadze XX wieku. Omawianego budynku nie widać ze względu na spłaszczenie perspektywy. Źródło: Internet

Najbardziej rzucającym się w oczy obiektem u zbiegu ulic Krakowskie Przedmieście, Polnej, Kolegiackiej i Podrzecze jest budynek Ochotniczej Straży Pożarnej z charakterystyczną wieżą. Tuż obok stoi jednak obiekt potencjalnie wiele starszy i o ciekawej, a nieznanej historii.

 

W 1793 r. Sieradz został zajęty przez wojsko pruskie. Zaborcy pruscy mieli tu pozostać przez kolejne 13 lat. Pomijając szkody wyrządzone Polakom, to im zawdzięczamy istnienie wielu źródeł historycznych i powstanie części przyrynkowych kamienic.

 

Prusacy w Sieradzu sfinalizowali także kilka inwestycji publicznych. Wznieśli magazyn zbożowy, prochownię i Inkwizytoriat, zwany też domem kary i poprawy. Była to siedziba urzędu śledczego, połączona zapewne z aresztem, która rozpoczęła swoją działalność ok. 1796 r., bo z tego roku pochodziły najstarsze jej dokumenty wg pewnego spisu z 1808 r.

 

Już po ustąpieniu Prusaków i utworzeniu Księstwa Warszawskiego w Inkwizytoriacie przechowywano liczne dokumenty wytworzone przez administrację zaborcy – akta kryminalne samego Inkwizytoriatu, akta tzw. Justiz Amtu sieradzkiego i uniejowskiego, akta sądu miejskiego dla miast Sieradza i Warty oraz akta sądów powiatowych w Sieradzu i w Warcie. O tej lokalizacji zadecydował fakt, iż obiekt był murowany i od ognia bezpieczny. Inne dokumenty, staropolskich urzędów, przechowywano w wieży w farze i jednej z prywatnych kamienic w Rynku.

 

Wracając do Inkwizytoriatu, został on wzniesiony między 1793 a 1804 r. na tym samym placu, na którym stoi dziś budynek pod adresem Krakowskie Przedmieście 3. Na dodatek analiza porównawcza planu miasta z 1823 r. (ukazującego obiekt) oraz współczesnego zdjęcia satelitarnego Sieradza pokazuje, że budynek narysowany na planie w 1823 r. oraz ten dziś istniejący mają takie same wymiary i leżą dokładnie w tym samym miejscu... Jeśli więc są one tożsame, to udało nam się zidentyfikować kolejny nieznany, historyczny obiekt w Sieradzu, co więcej, byłby to jedyny z zachowanych gmachów wzniesionych przez Prusaków. Sprawa zasługuje z pewnością na zainteresowanie konserwatora zabytków.

 

Budynek przy Krakowskim Przedmieściu 3 (żółty z prawej strony siedziby OSP). Czy jest to Inkwizytoriat z końca XVIII wieku? Fot. J. Jurek, X 2015 r.
Budynek przy Krakowskim Przedmieściu 3 (żółty z prawej strony siedziby OSP). Czy jest to Inkwizytoriat z końca XVIII wieku? Fot. J. Jurek, X 2015 r.