Podziały kościelne na ziemi sieradzkiej w XIX w.

Równolegle z podziałem administracyjnym, państwowym, istniał podział terenów ziemi sieradzkiej na jednostki administracji kościelnej - (archi)diecezje, (archi)diakonaty, dekanaty i parafie. W XIX w. na interesujących nas terenach nastąpiły po sobie w zasadzie trzy etapy podziałów.

 

Pierwszy z nich wywodził się z czasów przedrozbiorowych i przetrwał do 1818 r. Wg tego podziału Sieradz znajdował się w dekanacie warckim, archidiakonacie uniejowskim i archidiecezji gnieźnieńskiej.

 

W 1818 r. zreorganizowano podział terytorialny Kościoła i utworzono diecezję kujawsko-kaliską, w skład której weszło województwo kaliskie i obwód kujawski woj. mazowieckiego. W skład tak uformowanej diecezji wchodziły dekanaty:

brzeski, brzeźnicki, częstochowski, izbicki, kaliski, kolski, koniński, kowalski, krzepicki, lutomierski, nieszawski, piotrkowski, radomszczańska, radziejowski, sieradzki, słupecki, sompoliński, stawiszyński, stawski, szadkowski, tuszyński, uniejowski, wieluński i wieruszowski (razem 24). W skład tych (niektórych) dekanatów wchodziły następujące parafie (wykaz jest niekompletny):

 

dekanat uniejowski (11+):

Chodów, Jeziorsko, Kamionacz, Niemysłów, Niewiesz, Pęczniew, Uniejów, Warta, Wartkowice, Wielenin, Wilamów, ...

 

dekanat szadkowski (19):

Burzenin, Brzyków, Grabno, Widawa, Restarzew, Marzenin, Borszewice, Buczek, Szadek, Korczew, Zduńska Wola, Wola Wiązowa, Rusiec, Strońsko, Szczerców, Wygiełzów, Pożdżenice, Łask, Sędziejowice

 

dekanat sieradzki (15):

Brzeźnio, Charłupia Wielka, Kliczków Mały, Męka, Sieradz, Uników, Klonowa, Godynice, Wojków, Złoczew, Dąbrowa Wielka, Chojne, Charłupia Mała, Stolec, Gruszczyce

 

dekanat stawski (11+):

Tubądzin, Wągłczew, Błaszki, Chlewo, Kalinowa, Wróblew, Lisków, Goszczanów, Staw, Tokary, Koźminek, ...

 

dekanat lutomierski (12+):

Małyń, Zadzim, Mikołajewice, Drużbin, Dobroń, Wierzchy, Brodnia, Rossoszyca, Lutomiersk, Pabianice, Bałdrzychów, Górka Pabianicka, ...

 

dekanat kaliski (13+):

Godziesze, Giżyce, Chełmce, Kokanin, Borków, Dębe, Dobrzec, Kościelna Wieś, Iwanowice, Tłokinia, Stawiszyn, Opatówek, Rajsko, ...

 

dekanat wieluński (5+):

Czarnożyły, Osjaków, Rudlice, Konopnica, Rychłocice, ...

 

dekanat wieruszowski (10+):

Kraszewice, Walichnowy, Cieszęcin, Naramice, Wójcin, Sokolniki, Bolesławiec, Biała, Łyskornia, Lututów, ...

W 1867 r., wraz z reorganizacją podziału terytorialnego w zaborze rosyjskim, zmieniono również podział kościelny kraju. W zasadzie było to ujednolicenie obu podziałów, gdyż dekanatów od tej pory było tyle ile powiatów, nosiły również te same nazwy. W ten sposób w  1867 r. powstały dekanaty:

częstochowski, noworadomski, piotrkowski, łaski, radziejowski, sieradzki, kaliski, wieluński, włocławski, słupecki, turecki, kolski i koniński. Tabela pokazuje (niekompletny gdzie zaznaczono) skład dekanatów, które znajdowały się przynajmniej częściowo w rejonie Sieradza:

Dekanaty w regionie sieradzkim po 1867 r.
sieradzki kaliski wieluński łaski
Brzeźnio Blizanów Biała Ostrzeszewska Borszewice
Burzenin Błaszki Bolesławiec Brzyków
Charłupia Mała Borków Chotów Buczek
Charłupia Wielka Brudzew Cieszęcin Grabno
Chojne Chełmce Czarnożyły Marzenin
Dąbrowa Wielka Chlewo Czastary Restarzew
Drużbin Chocz Działoszyn Widawa
Godynice Dębe Dzietrzkowice Wola Wiązowa
Gruszczyce Dobrzec Dzietrzniki Rusiec
Kamionacz Dzierzbin Komorniki Dobroń
Kliczków Mały Giżyce Konopnica Mikołajewice
Klonowa Godziesze Kraszewice  
Korczew Goliszew Krzyworzeka  i inne
Małyń Góra Lututów  
Męka Iwanowice Łyskornia  
Rossoszyca Kalinowa Mieleszyn  
Sieradz Kalisz Mikołaj Mierzyce  
Stolec Kalisz WMB Naramice  
Szadek Kokanin Osjaków  
Tubądzin Kosmów Ożarów  
Uników Kościelec Pątnów  
Warta Kościelna Wieś Praszka  
Wągłczew Koźminek Raczyn  
Wierzchy Opatówek Ruda  
Wojków Pamięcin Rudlice  
Wróblew Piątek Wielki Rudniki  
Zadzim Przespolew Siemkowice  
Zduńska Wola Rajsko Skomlin  
Złoczew Rychnów Sokolniki  
  Rypinek Walichnowy  
  Staw Węglewice  
  Stawiszyn Wieluń  
  Tłokinia Wieruszów  
  Tykadłów Wierzchlas  
  Zbiersk Wójcin  
    Żytniów